Initiatiefwet (Schijn-)Zelfstandigen, deel V

NIVO 2025 - 15

Ten behoeve van de zzp’ers komen de partijen VVD, D66, CDA en SGP zelf met een wet die meer duidelijkheid moet verschaffen. Hiermee willen ze een einde maken aan de verwarring die is ontstaan over wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid. 
Vanaf 2025 worden namelijk de huidige regels daarin gehandhaafd, met mogelijke boetes als gevolg. Bedrijven zijn daardoor huiverig om zzp'ers in te huren.

De indieners willen dat een aparte commissie helpt bij het bepalen of iemand echt zelfstandige zonder personeel (zzp'er) is, of eigenlijk verkapt in loondienst is. 
De zzp'er moet aan een aantal criteria voldoen, zoals het hebben van meerdere opdrachten, uit vrije wil als zelfstandige werken en in grote mate zelf gaan over eigen werktijden. 

Verder benadrukken de partijen dat er een gelijk speelveld moet bestaan tussen zelfstandigen en werknemers in loondienst: Vandaar dat de initiatiefwet als voorwaarde stelt dat zzp'ers zich verplicht moeten verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en betalen voor hun pensioen. Hoe ze dat doen, dat is aan hen.

Uit de initiatiefwet die nu ter consultatie ligt, blijkt naast het bovenstaande het volgende toetsingskader:

Het toetsingskader bestaat uit de zelfstandigentoets en de werkrelatietoets.

Zelfstandigentoets
1.    Vereist inschrijving bij de KvK, een btw-nummer en zichtbaarheid als ondernemer.
2.    Kenmerken van ondernemerschap: ondernemersrisico, investeren in bedrijfsmiddelen/gereedschappen, meerdere opdrachtgevers, eigen tarieven bepalen en adverteren.
3.    Zelfvoorziening bij arbeidsongeschiktheid en pensioen: via verzekeringen, eigen vermogen, pensioensparen, etc.

Werkrelatietoets

Beoordeelt vier criteria:
1.    Wil van de partijen: Vrije keuze voor de samenwerking, dit moet blijken en vastgelegd zijn in de overeenkomst van opdracht.
2.    Vrijheid van werktijd: Zelf bepalen van werktijden en verlof, mits rekening gehouden wordt met commerciële of organisatorische verplichtingen.
3.    Vrijheid van werkorganisatie: Zelf bepalen hoe werkzaamheden worden uitgevoerd zonder gedetailleerde instructies.
4.    Afwezigheid van hiërarchische controle: Geen directe controle of sancties door de opdrachtgever, behalve kwaliteits- of veiligheidsprotocollen.

Deze criteria zijn bedoeld om duidelijkheid te verschaffen over de mate van zelfstandigheid en eventuele gezagsverhoudingen binnen een werkrelatie.

Conclusie

Eindelijk een voorstel dat wat mij betreft de huidige onzekerheid kan gaan weghalen. Althans, die potentie ervaar ik er wel in.

Wat ik er sterk aan vind is dat een ZZP-er zich moet verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en dat hij pensioen moet opbouwen, wil hij kwalificeren als ZZP-er. En tevens dat als in het contract staat dat de opdrachtgever en opdrachtnemer een overeenkomst tot opdracht willen (dus geen arbeidscontract), dat daar dan ook waarde aan wordt gehecht. Uiteraard op voorwaarde dat de papierenafspraken overeenstemmen met de werkelijkheid.

De initiatiefwet komt veel te laat. Deze had er natuurlijk al veel eerder moeten zijn. Maar we zullen maar zeggen: “beter laat, dan nooit”.

Wordt vervolgd!